Logopeda radzi

 GŁÓWNE ZADANIA LOGOPEDY:

·       Diagnoza logopedyczna;

·       Tworzenie programów terapii logopedycznej uwzględniających indywidualne potrzeby uczniów;

·       Działania w zakresie profilaktyki logopedycznej;

·       Prowadzenie terapii logopedycznej;

·       Motywowanie dzieci do działań niwelujących zaburzenia artykulacyjne;

·       Wzmacnianie wiary uczniów we własne możliwości, rozwijanie samoakceptacji i kształtowanie pozytywnej samooceny;

·       Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci z wadą wymowy;

·       Prowadzenie ćwiczeń wspomagających terapię zburzeń komunikacji werbalnej;

·       Utrzymywanie stałej współpracy z rodzicami w celu ujednolicenia oddziaływań terapeutycznych;

·       Wspieranie nauczycieli i innych specjalistów w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej;

·       Kierowanie uczniów z deficytami w zakresie budowy/motoryki narządów mowy do odpowiednich specjalistów (ortodonta, laryngolog, chirurg).

 

Sprawdź jak ułożony jest Twój język.

 Kiedy nie mówimy nasze usta powinny być zamknięte, a język powinien przyjąć określoną pozycje (wertykalno-horyzontalna, czyli tak zwaną „kobrę”. Możecie zobaczyć ją na zdjęciu.

          Jakie konsekwencje może mieć niewłaściwa pozycja spoczynkowa języka?

Język ułożony na dnie jamy ustnej obciąża żuchwę. Prowadzi to do oddychania przez usta. Są to sprzyjające warunki do wsuwania języka między zęby podczas oddychania, a następnie mówienia. W konsekwencji może prowadzić to do seplenienia międzyzębowego. Wtedy możemy zaobserwować błędny sposób realizowania głosek, które w języku polskim powinny być tworzone wewnątrz jamy ustnej.

      Zła pozycja spoczynkowa języka wpływa negatywnie na napięcie mięśniowe. Język często jest zbyt osłabiony, aby się wznieść i realizować prawidłowo głoski.

·        Nieprawidłowy typ połykania.

·        Wady zgryzu

·        Nadmierne ślinienie

·        Częste infekcje górnych dróg oddechowych.

 Nieogrzane powietrze dostaje się przez otwarte usta. W konsekwencji mamy do czynienia z chronicznym nieprawidłowym typem oddychania przez katar blokujący nos – błędne koło się zamyka.

    Jeśli zauważysz nieprawidłową pozycję spoczynkową języka u siebie, lub Twojego dziecka - wybierzcie się do logopedy, laryngologa lub fizjoterapeuty.  

W mózgu odbywają się najważniejsze procesy naszego życia, w nim zachodzi odbieranie i wysyłanie informacji. To on odpowiada za podstawowe funkcje życiowe: oddychanie, krążenie krwi czy bicie serca. Mózg składa się z dwóch półkul: prawej i lewej połączonych SPOIDŁEM WIELKIM (CIAŁEM MODZELOWATYM), które umożliwia m.in. przepływ informacji między nimi. U każdego człowieka dominuje jedna półkula mózgu, co ma związek z LATERALIZACJĄ, czyli stronnością (to dlatego jesteśmy prawo- lub leworęczni).) Choć półkule nie różnią się budową to z funkcjonowaniem jest już inaczej. Lewa półkula (językowa) specjalizuje się w przetwarzaniu nadawania i odbierania mowy, czytaniu ze zrozumieniem, przetwarzaniu linearnym, sekwencyjnym, analitycznym. Z kolei prawa (niejęzykowa) przetwarza globalnie, symultanicznie i całościowo, odpowiada za wyobraźnię przestrzenną, kreatywność, muzykalność czy emocjonalność. W obecnych czasach dzieci mają przestymulowaną prawą półkulę mózgu poprzez korzystanie z tabletów, komórek, telewizorów czy interaktywnych zabawek, co blokuje aktywność lewej półkuli, która odpowiada m.in. za mowę. To dlatego dzieci zaczynają coraz później mówić! Jak częsty jest widok dzieci 3-letnich z komórką, na widok których rodzina się zachwyca jaki to geniusz im rośnie?! 🙉🙊🙈 Pierwszym krokiem w terapii logopedycznej małych dzieci jest odstawienie wysokiej technologii, w zamian za użycie książeczek, gier, układanek czy śpiewanie piosenek.

Kliknij tutaj

ZAGADKI LOGOPEDYCZNE Z GŁOSKĄ "SZ"

ĆWICZENIA SŁUCHOWE: JAKI TO DŹWIĘK??? 

JAKI TO DŹWIĘK??? - KLIKNIJ TUTAJ

Wiosenne ćwiczenia logopedyczne - gra

Zagadki logopedyczne

Bajeczka logopedyczna  „ŚNIADANIE PUCHATKA”

Kubuś Puchatek obudził się rano, przeciągnął i bardzo mocno ziewnął (ziewamy). Poczuł, że jego brzuszek jest pusty wyruszył wiec do lasu na poszukiwanie miodu. Idzie wyboistą ścieżką (przesuwamy językiem po zębach) rozgląda się w prawo i lewo. Próbuje wyczuć gdzie jest dziupla z miodem (kilka razy wdychamy powietrze nosem, a wydychamy ustami) stanął przed wysokim drzewem. Spojrzał w górę (językiem dotykamy górnej wargi) i zobaczył dziuplę, z której wypływał pyszny miodzik. Kubuś zaczął więc wspinać się po drzewie. Sięgnął łapką do dziupli i wyjął ją oblepioną miodem. Oblizał ją całą dokładnie (wysuwamy język z buzi i lekko ruszamy w górę i w dół) i wsuną łapkę ponownie i znowu ja oblizał. Podczas jedzenia Puchatek pobrudził sobie pyszczek.  Teraz próbuje go wyczyścić. Oblizuje wiec językiem dokładnie wargi, dotyka do kącików ust, a na koniec oblizuje ząbki (usta cały czas szeroko otwarte). Misiu poczuł ,że jego brzuszek jest już pełen. Zszedł z drzewa i ruszył w  drogę powrotną. Musiał iść tą samą wyboistą dróżką (dotykamy czubkiem języka do każdego ząbka na górze i na dole),  więc gdy doszedł do swojego domku był bardzo zmęczony (wysuwamy język na brodę i dyszymy). Położył się do łóżeczka i zasnął (chrapiemy).

 

Ćwiczenia głoski ,,L'' - prawidłowa artykulacja głoski L w wyrazach,  ćwiczenia nazewnictwa. 

      Głoska ,, L”-  głoska ta stosunkowo rzadko jest zniekształcana. Najczęściej jest zastępowana przez „j” albo przez „r”. Czasem - w przypadku niskiej sprawności języka - bywa wymawiana dozębowo lub międzyzębowo. Wywołanie i doprowadzenie do poprawnej wymowy tej głoski (tj. do kontaktu czubka języka z wałkiem dziąsłowym i ruchu języka w płaszczyźnie pionowej) jest niezwykle ważne z uwagi na to, że ten układ artykulacyjny stanowi punkt wyjścia do terapii sygmatyzmu (dotyczy głosek: sz, ż, cz, dż) oraz terapii rotacyzmu (wywołania głoski „r”).

      Wywoływanie głoski ,,L”- na  tym etapie stosuje się wszystkie ćwiczenia, których celem jest doprowadzenie do pionizacji  języka: oblizywanie językiem wewnętrznej powierzchni górnych zębów - zabawa „Mycie zębów”, dotykanie czubkiem języka górnych dziąseł, a następnie energiczne opuszczenie języka w dół, zabawa „Idzie koń”, uderzenie całą powierzchnią języka o podniebienie, czyli naśladowanie mlaskania, zlizywanie całą powierzchnią języka kawałka gumy rozpuszczalnej lub czekolady przyklejonej do podniebienia, ssanie językiem pudrowego cukierka przyklejonego do podniebienia, szybkie wyrzucanie zwiniętego języka z jamy ustnej na zewnątrz, zabawa „Liczenie zębów”, przytrzymywanie szerokiego języka kilka sekund na podniebieniu, przy szeroko otwarty ustach.

       Kiedy głoska ,,L" realizowana jest prawidlowo można ćwiczyć ją w sylabach: la, lo, le,  lu, ly    lub   a-la,  o-lo,  e-le,  u-lu,  y-ly

Zastąp obrazek odpowiednim wyrazem.

 

Regulamin gabinetu logopedycznego w czasie pandemii

Dlaczego zabawy manualne są tak ważne w rozwoju mowy? Właśnie dlatego!

 

Dlatego powinniśmy stwarzać dziecku jak najwięcej okazji do rysowania, układania, nawlekania koralików  i na wiele innych sposobów trenujących rękę.

SKRÓCONE WĘDZIDEŁKO PODJĘZYKOWE

Jak jest zbudowany język?

Język jest pokrytym śluzówką, mięśniowym tworem znajdującym się w jamie ustnej. Na języku znajdują się także liczne brodawki, dzięki którym, możemy między innymi odczuwać smak. W budowie tego narządu wyróżnić możemy przednią, najwęższą część tj. wierzchołek języka (z łac. apex), który przechodzi dalej w trzon języka (środkowa część), następnie w nasadę języka, która tworzy połączenie języka z dnem jamy ustnej. Język, jak wspomniałam wcześniej, jest narządem mięśniowym, a to oznacza, że charakteryzuje się dużą elastycznością ruchów. Umożliwia to spełnianie wielu funkcji języka, takich jak współuczestniczenie w czynnościach prymarnych – żuciu, połykaniu czy ssaniu. Największe znaczenie języka oczywiście związane jest z procesem mowy. Język bowiem jest najważniejszym organem tworzącym aparat artykulacyjny człowieka. Prawidłowa budowa języka jest jednym z wielu ważnych czynników składających się na prawidłowy rozwój mowy. W tym momencie dochodzimy do meritum artykułu, jakim jest wędzidełko języka i jego wpływ na rozwój mowy dziecka.

Czym jest wędzidełko języka?

Wędzidełko języka (łac. frenulum linguae) to miękki fałd błony śluzowej, który stanowi połączenie dolnej części języka z dnem jamy ustnej. Bardzo łatwo zaobserwować obecność wędzidełka – wystarczy otworzyć szeroko usta i unieść język w kierunku górnych zębów – zauważamy wówczas cienką linię połączoną z językiem, czyli właśnie wędzidełko. Prawidłowo zbudowane wędzidełko podjęzykowe umożliwia wykonywanie precyzyjnych ruchów języka wewnątrz jamy ustnej oraz wysuwanie go poza granice warg, np. kierowanie języka na brodę czy w stronę nosa.

Skrócone wędzidełko języka

W logopedii na przestrzeni lat pojawiały się różnorakie opinie, co do znaczenia stanu długości wędzidełka dla rozwoju mowy — z reguły sądzono kiedyś, że wpływ wędzidełka na mowę nie jest znaczny. Obecnie jednak przyjmuje się, że stan wędzidełka podjęzykowego jest istotnym czynnikiem wpływającym na rozwój artykulacji u dziecka. Skrócenie wędzidełka podjęzykowego jest jednym z najczęstszych zaburzeń rozwojowych języka. Na określenie tej wady przyjmuje się termin ankyloglosja. Zaburzenie to dotyka częściej chłopców niż dziewczynek i może istnieć jako odrębna wada rozwojowa lub współwystępować z innymi zaburzeniami rozwojowymi. Wyszczególnia się różne postaci skróconego wędzidełka — od nieznacznego skrócenia po znaczne ograniczenie ruchomości języka. Warto pamiętać, że nawet nieznaczne skrócenie wędzidełka może mieć negatywny wpływ na funkcje prymarne oraz mowę. Dlatego tak ważne jest, aby jak najszybciej zdiagnozować ankyloglosję i wdrożyć odpowiednie działania naprawcze.

Czy wędzidełko podjęzykowe da się rozciągnąć?

Nieprawdą jest bowiem teza, że skrócone wędzidełko języka można „rozciągnąć” w ćwiczeniach logopedycznych!

Diagnozując skrócone wędzidełko podjęzykowe bierze się pod uwagę kształt języka oraz zakres różnorakich jego ruchów, m.in. umiejętność zrobienia tzw. kobry, czyli uniesienia szerokiego języka za górne zęby. Innym ćwiczeniem diagnozującym jest, np. wysunięcie języka na brodę – pojawienie się tzw. ,,serduszka” na końcu języka świadczy o ankyloglosji. Ale uwaga! Należy pamiętać, że nie działa to w drugą stronę — zdarza się, że występuje u dziecka skrócone wędzidełko pomimo braku charakterystycznego ”serduszka”. Wobec tego tak istotne jest przeprowadzenie dokładniejszej diagnozy budowy języka. Natomiast najskuteczniejszym sposobem leczniczym ankyloglosji jest wykonanie frenotomii — podcięcia wędzidełka podjęzykowego. Zabieg jest mało inwazyjny i im szybciej wykonany, tym lepiej. Wobec tego, jeśli tylko pojawią się podejrzenia co do skróconego wędzidełka u dziecka, należy skonsultować się z logopedą.

Jakie są objawy skróconego wędzidełka?

Wędzidełko podjęzykowe spełnia ważną rolę w różnych sferach funkcjonowania dziecka. Dzieje się tak dlatego, że wędzidełko podjęzykowe wpływa na pozycję i ruchy języka co w wypadku skróconego wędzidełka skutkuje wieloma nieprawidłowościami w obrębie funkcji prymarnych (np. przyjmowanie pokarmów) i mowy.

Już w okresie niemowlęcym można zauważyć symptomy ankyloglosji. Częstym objawem są problemy z karmieniem spowodowane nieefektywnym ssaniem (język z powodu krótkiego wędzidełka leży na dnie jamy ustnej), a wiąże się z tym także odczuwanie przez matkę bólu brodawek podczas ssania piersi przez dziecko. Efektem skróconego wędzidełka jak wspomniałam wyżej jest nieprawidłowa pozycja języka, co skutkuje często infantylnym, nieprawidłowym stylem połykania. W późniejszym okresie życia dziecka pojawiają się także często problemy z przyjmowaniem pokarmów — żucie, gryzienie i połykanie jest zaburzone przez ograniczoną ruchomość języka. Nierzadko u dzieci ze skróconym wędzidełkiem obserwuje się także nadmierne ślinienie, co spowodowane jest ciągłym „przyklejeniem” języka do dna jamy ustnej i niemożliwością zgarniania i połykania zgromadzonej śliny. Nieprawidłowe położenie języka w jamie ustnej przyczynia się w późniejszym czasie do powstawania wad zgryzu – bardzo częste jest wsuwanie języka między zęby, co doprowadza z kolei do artykulacji międzyzębowej.

W tym momencie zwróciłam uwagę na problem stricte logopedyczny związany z ankyloglosją – wady wymowy. Skrócone wędzidełko podjęzykowe jest przyczyną wielu zaburzeń artykulacyjnych u dziecka związanych z trudnością/niemożnością pionizacji języka (podniesienia szerokiego języka za górne zęby i do górnych dziąseł). Skutkuje to nieprawidłową realizacją głosek dziąsłowych r, l, sz, ż, cz, dż, a także głosek przedniojęzykowo-zębowych s, z, c, dz, t, d. Z uwagi na słabą ogólną ruchomość języka w zaburzony sposób mogą być wymawiane głoski środkowojęzykowe takie jak ś, ź, ć, dź. Często występuje także wspomniana już wcześniej nieprawidłowa artykulacja międzyzębowa. Ponadto analizując objawy związane z mową dziecka należy zwrócić uwagę na występowanie również ogólnej słabej motoryki języka – dziecko ma trudności z wykonywaniem ćwiczeń artykulacyjnych, np. z unoszeniem szerokiego języka, a zdarza się nawet, że wykonywanie takich ćwiczeń jest dla dziecka bolesne.

Terapia skróconego wędzidełka podjęzykowego

Podstawowym sposobem leczenia ankyloglosji jest przywołana już wcześniej w artykule frenotomia. Chirurgiczne podcięcie wędzidełka podjęzykowego wykonywane jest najczęściej przez ortodontę lub chirurga stomatologicznego. Obok działań medycznych równie istotne jest także oddziaływanie logopedyczne. Po podcięciu wędzidełka podjęzykowego bardzo ważne jest wdrożenie odpowiednich ćwiczeń języka. Celem takich
ćwiczeń jest nauczenie dziecko wykonywania nowych dla niego ruchów języka, m.in. pionizacji. Wykształcenie umiejętności unoszenia szerokiego języka jest jednym z najważniejszych celów terapii, bowiem rzutuje to na uzyskanie prawidłowej artykulacji oraz realizację funkcji prymarnych, np. połykania. Ważne jest, aby dziecko zyskało umiejętność wyczuwania ruchów języka w jamie ustnej i swoiście „oswoiło się” z pracą języka w nowych warunkach.

Należy także zwrócić uwagę na fakt, że język jest naszą naturalną szczoteczką do zębów, więc ważne jest też nauczenie dziecka angażowania ruchów języka w utrzymywaniu higieny jamy ustnej. Następnie w terapii zaburzeń artykulacji spowodowanych ankyloglosją logopeda uczy dziecko prawidłowych realizacji zaburzonych głosek oraz rozbudza motywację dziecka do komunikacji. W przypadku, gdy niemożliwe (z różnych powodów) jest wykonanie frenotomii, logopeda powinien ukierunkować terapię na maksymalizowanie możliwości artykulacyjnych dziecka. Bardzo ważne jest, aby terapia miała jasno określone cele, odbywała się regularnie z odpowiednią częstotliwością.

Ćwiczenia po frenotomii

Istnieje szereg ćwiczeń artykulacyjnych stosowanych po podcięciu wędzidełka u dziecka.

Poniżej przykłady wykorzystywanych w terapii ćwiczeń:

– Wysuń język i skieruj go w górę w kierunku nosa, w dół w kierunku brody. Powtórz.

– Otwórz szeroko usta. Dotknij językiem górnych siekaczy. Czy czujesz jak twarde są twoje zęby?

– Obliż górną wargę językiem, od prawej do lewej / i z powrotem.

– Obliż dolną wargę językiem, od prawej do lewej / i z powrotem.

– Wysuń język najdalej jak potrafisz.

– Zamknij usta, wypchnij językiem policzek. / To samo zrób po drugiej stronie.

– Poszukaj końcem języka nosa.

– Dotykaj czubkiem języka kącików ust.

– Naśladuj picie mleka przez kotka.

Mam nadzieję, że powyższy artykuł pokazał Państwu jak ważną rolę w procesie komunikacji (i nie tylko) pełni wędzidełko podjęzykowe. Dosyć często spotykane jest jednak skrócenie wędzidełka podjęzykowego, a to niesie ze sobą szereg przykrych konsekwencji. W razie występowania opisanych objawów najlepiej skonsultować się z odpowiednim
specjalistą, np. logopedą. Daje to szansę na podjęcie odpowiedniego leczenia i wdrożenie terapii, a co za tym idzie – poprawę funkcjonowania dziecka w różnych sferach rozwoju dziecka, a przede wszystkim mowy.

 

Żródło:

Ostapiuk B. (2015): Postępowanie logopedyczne u osób z dyslalią i ankyloglosją. [W:] Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego. Red. S. Grabias., J. Panasiuk., T. Woźniak. Lublin, s. 655-687.

Ronin-Walknowska E. (2014): Rozwój języka i jego funkcji w życiu płodowym. [W:] Biomedyczne podstawy logopedii. Red. S. Milewski, J. Kuczkowski, K. Kaczorowska-Bray. Gdańsk, s. 47-59.

O różnych typach wędzidełek języka, ich ocenie i interpretacji wyników badań w logopedii, „Logopedia” 46, s. 123 – 156. D. Pluta-Wojciechowska, B. Sambor, 2016.

NADWRAŻLIWOŚĆ SŁUCHOWA

Nadwrażliwość słuchowa definiowana jest jako "obniżona tolerancja na dźwięki". Prof. Stephen Porges przeprowadzając badania związane z nadwrażliwością słuchową stwierdza, iż w dużej mierze może być związana z reakcją na poczucie zagrożenia. Dzieci oraz osoby dorosłe doświadczające przewlekłego stresu, dużego napięcia lub lęku oraz te, które doświadczyły traumy mogą cierpieć z powodu nadwrażliwości słuchowej. 

JĄKANIE

Obalam mity:

• Jąkanie nie jest uwarunkowane genetycznie, żaden człowiek nie rodzi się z niepłynnością mowy, możemy mówić jedynie o pewnych predyspozycjach.

 

•    Jąkanie nie jest spowodowane tylko czynnikami stresogennymi, ale wieloma czynnikami m.in. środowiskowymi czy psychologicznymi.

•     Osoba jąkająca jest w stanie przestać się jąkać za sprawą odpowiedniej terapii –współpracy specjalistów.

•               Dzieci jąkające się mają poczucie własnego problemu, choć często nie potrafią na ten temat rozmawiać.

 Jeśli coś Cię niepokoi to nie czekaj tylko zgłoś się do specjalisty! 

SMOCZEK- wróg czy przyjaciel?

Na temat smoczka krąży wiele opowieści. Każdy rodzic zdaje się wiedzieć, co jest najlepsze dla jego dziecka. Jak ze smoczkiem jest w rzeczywistości?

W głównej mierze smoczek pomaga zaspokoić odruch ssania nieodżywczego, który wynika z fizjologii każdego niemowlaka. Trudno jednak nie zwrócić uwagi na konsekwencje, które wiążą się z jego nieodpowiednim użytkowaniem. Co do nich zaliczamy?

Utrwalenie infantylnego sposobu połykania.

Wady zgryzu.

Deformacje podniebienia.

Nieprawidłowa pionizacja języka.

Zaburzenia miofunkcjonalne.

Nieprawidłowa artykulacja głosek.

Zwiększenie ryzyka wystąpienia zapalenia ucha środkowego.

Zmniejszone napięcie warg.

Do wymienionych nieprawidłowości dochodzi najczęściej, gdy smoczek staje się nieodłącznym elementem życia malucha i towarzyszy mu podczas praktycznie wszystkich czynności. Należy pamiętać, by smoczek podawać dziecku w momencie, kiedy taka potrzeba rzeczywiście zaistnieje.

Czy można zatem stwierdzić, iż smoczek wpływa pozytywnie na rozwój i funkcjonowanie dziecka? Ależ TAK!

Zaspokaja odruch ssania nieodżywczego, który wynika z fizjologii niemowlaka.

Daje poczucie bezpieczeństwa.

Uspokaja i wycisza.

Wspomaga wyładowanie napięcia.

Wspomaga samoregulację dziecka.

Poprzez ssanie dziecko usprawnia swój system sensoryczny.

Łagodzi ból i stres podczas zabiegów medycznych.

Zmniejsza ryzyko wystąpienia nagłej śmierci łóżeczkowej.

Daje ukojenie dzieciom cierpiącym na kolkę.

Wyżej wymienione argumenty pokazują, że ssanie smoczka nie wiąże się jedynie z negatywnym oddziaływaniem, ale niesie również wiele dobrego. Istotne znaczenie ma prawidłowy dobór smoczka, który powinien być uwarunkowany wiekiem dziecka, kształtem, a także rodzajem tworzywa, z jakiego został wykonany.

Czy tym artykułem chciałam przekonać rodziców do tego, że dzieci powinny ssać smoczek? NIE! 

Niniejszy wpis ma pokazać, że nie można klasyfikować czegoś, jako tylko złe bądź tylko dobre. Korzystanie ze smoczka w odpowiednich sytuacjach jest uzasadnione i nie należy mieć wyrzutów sumienia, że został on użyty. Odruch ssania u niemowlaków jest naturalną potrzebą, którą należy zaspokoić. Nadmierne i długotrwałe korzystanie ze smoczka niesie ze sobą wiele konsekwencji, ale to zdrowy rozsądek rodziców oraz opiekunów jest kluczem do prawidłowego korzystania z omawianej formy zaspokojenia potrzeby ssania.

Twoje dziecko korzysta ze smoczka? Dobrze! Kontroluj czas i sytuacje, podczas których smoczek znajduje się w buzi Twojego maluszka. Rodzicu, smoczek nie musi być zawieszony na szyi dziecka! 

                                        

NAUCZANIE ZDALNE

WAKACYJNE RADY LOGOPEDYCZNE

Kochani!!!!!

Dziś przygotowałam dla Was niespodziankę. Chciałabym, żebyście wspólnie z rodzicami (a może rodzeństwem) wzięli udział w teleturnieju. Takim prawdziwym, jak w telewizji!

Spróbujcie odpowiedzieć na pytania w LOGOPEDYCZNYM MILIONERZE. Dajcie znać jak Wam poszło.

Powodzenia!

Gra Milionerzy: https://learningapps.org/watch?v=pjagp3a3n20

Ćwiczenia słuchowe i  artykulacyjne:

https://www.mauthor.com/present/6138183699136512

Zawsze jest dobry czas na loooddyyy szczególnie dla tych, którzy maja problem z głoską [r].

Różnicowanie głosek opozycyjnych s-sz

Gry interaktywne 

https://wordwall.net/pl/resource/2925754/logopedia/r%c3%b3%c5%bcnicowanie-sz-s

https://wordwall.net/pl/resource/2508320/prawda-czy-fa%C5%82sz-r%C3%B3%C5%BCnicowanie-sz-s

„Przenieś piórko”- zabawy oddechowe z piórkami, zwiększanie pojemności płuc. Potrzebujemy dwie kartki, piórka i słomki. Na jednej kartce umieszczamy piórka i za pomocą słomki staramy się je przenieść na drugą kartkę.

POCZYTAJ RAZEM Z MAMĄ: MAMA SŁOWA, TY OBRAZEK...

Ćwiczenia buzi i języka: "Język malarza"

https://www.mimowa.pl/gimnastyka-buzi-i-jezyka/gry/malarz

W tym tygodniu chcę Wam zaproponować ciekawy sposób nauki. Przygotowałam dla Was fiszki do poprawnej wymowy głosek. FISZKA to taka mała karteczka zawierająca z jednej strony hasło, a z drugiej jego objaśnienie. Poniżej znajdziecie link do Waszych fiszek. Mam nadzieję, że Wam się spodobają i ułatwią naukę wymowy.

"LOGOPEDIA: uczymy się pięknie mówić" - https://quizlet.com/pl/508733890/logopedia-uczymy-sie-pieknie-mowic-flash-cards/

Gra - ćwiczenia artykulacyjne z mamą

Szara myszka w szafie mieszka, a na imię ma Agnieszka. Dziś poćwiczy z Wami SZ w wyrażeniach.

„Szara myszka”

Szara myszka w szafie mieszka
a na imię ma Agnieszka.
Ma w szufladzie trzy koszule,
kapelusze, szelki, sznurek.
Grywa w szachy, pisze wiersze,
tuszem robi szlaczki pierwsze.
Chętnie szynkę je i groszek,
kaszę, gulasz, gruszek koszyk.

Należy uzupełnić sekwencje, kolorując kolejne prostokąty na odpowiedni kolor. 

Różnicowanie c-cz

https://wordwall.net/pl/resource/1923957/r%c3%b3%c5%bcnicowanie-c-cz

Głoska Ż – zdania - ćwiczenia słuchowe z ż, rz

Wysłuchaj nagrań, nagraj swoje wersje i je odsłuchaj. Następnie przenieś do ramek obrazki, które pasują do nagrań.

https://www.mauthor.com/present/6138183699136512



Od biegania do pisania - film edukacyjny
https://player.vimeo.com/video/268354883?fbclid=IwAR0kaOZ4sVdjwjjI4PaYXUARM50M4dzmsJbQaqech5ZwMKQ9C9j6_ZoJ9PA


Zabawy logopedyczne


Ćwiczenia oddechowe:

Ćwiczenia artykulacyjne: 

Utrwalanie głoski "r"w zdaniach - gra

https://wordwall.net/pl/resource/1694294/logopedia/tr-dr-zdania

Artykulacja Dzień Ziemi 

https://wordwall.net/pl/resource/1647789/logopedia/artykulacja-dzie%c5%84-ziemi-z-hulajmowa

Terapia logopedyczna nie musi być nudna. Dla rodziców i terapeutów na ten wyjątkowy czas kolejna karta pracy. Zapraszamy wraz z Psotnym Tomkiem do zabawy.

Czytamy ze zrozumieniem, z podziałem na role, uważnie słuchamy, wykonujemy polecenia według instrukcji:

PISANKOWE ĆWICZENIA ARTYKULACYJNE

Karty pracy 

Wydrukuj, wytnij pisanki, przyporządkuj do odpowiedniego koszyczka.

Możesz też przenosić pisanki za pomocą słomki.

2 kwietnia  

W tym dziwnym czasie - warto pamiętać... 💙 Światowy Dzień Świadomości Autyzmu 💙

W związku z zaistniałą sytuacją dzieci uczęszczające na terapię logopedyczną z przedszkola i zerówki w czasie kwarantanny zachęcam do utrwalania poprawnej wymowy poprzez poniższe zabawy interaktywne. Zapraszam również chętnych do indywidualnych konsultacji i rozmów poprzez rozmowę telefoniczną, Messengera lub program Discord. 

Pozdrawiam 

Elżbieta Gil

Rozgrzewka logopedyczna - tutaj

Ćwiczenia buzi i języka - tutaj i tutaj

Znajdź pary i powtarzaj samogłoski - tutaj

Utrwalanie poprawnej wymowy głoski  [k] - Znajdź pary i powtarzaj sylaby - tutaj 

Ćwiczenia głoski [s] nagłos - tutaj

Utrwalanie głoski [s] pojedyncze słowa - tutaj i tutaj

Utrwalanie głoski [sz] - tutaj i tutaj i tutaj i tutaj

Różnicowanie [s/sz] - tutaj

Ćwiczenia przygotowujące do wywołania [r] - tutaj

Doskonalenie czytania:  "Pojazdy"  - tutaj, Wybierz brakującą głoskę - tutaj

Zachęcam również do korzystania ze strony https://www.mimowa.pl/

List  logopedy do rodziców dzieci z zaburzeniami mowy

Szanowny Rodzicu!

W związku z sytuacją zagrożenia epidemicznego w naszym kraju i zarządzeniu dotyczącemu zdalnego nauczania Państwa dzieci,  zwracam się do Państwa o pomoc w opanowaniu umiejętności prawidłowej wymowy dzieci uczęszczających na terapię logopedyczną.

Poniżej przedstawię kilka ćwiczeń logopedycznych, które możecie Państwo wykonywać z dzieckiem w domu. Prosiłabym o znalezienie chociaż 10 minut każdego dnia na ćwiczenia. Wybierzcie stałą porę, aby ćwiczenia były stałym rytuałem dnia. Niech będzie to forma zabawy, aby dziecko było zainteresowane. Proszę, bądźcie Państwo cierpliwi, gdy coś nie wychodzi, nie zniechęcajcie się, a razem będziemy cieszyć się z sukcesu Państwa dziecka.

Serdecznie pozdrawiam J

PRZYKŁADY ĆWICZEŃ LOGOPEDYCZNYCH:

1. Ćwiczenia słuchowe – stanowią bardzo ważną grupę ćwiczeń logopedycznych, ponieważ często opóźnienia czy zaburzenia rozwoju mowy pojawiają się na skutek opóźnień rozwoju słuchu fonematycznego. Stymulując funkcje słuchowe przyczyniamy się do rozwoju mowy dziecka.

Przykłady:
·„Co słyszę?” – dziecko nasłuchuje i rozpoznaje odgłosy dochodzące z sąsiedztwa, ulicy, różne sprzęty, pojazdy,  zwierzęta. (Przykładowa strona z odgłosami:  https://odgłosy.pl/ )

·Szukanie ukrytego zegarka, radia, dzwoniącego budzika.

 ·Wyróżnianie wyrazów w zdaniu. (Z ilu wyrazów składa się zdanie:  Mama czyta książkę. (3))

·Dzielenie na sylaby imion dzieci, rzeczy, zwierząt.

·Wyszukiwanie imion dwusylabowych i trzysylabowych.

·Rozróżnianie mowy prawidłowej od nieprawidłowej.
·„Co to za wyraz?” – rodzic i dziecko naprzemiennie głoskują  wyrazy i zgadują. (m – a – m – a (mama), b – a –  l – o – n (balon) itp.
·„Co słyszysz na początku / końcu/ w środku wyrazu?” (nagłos: kot (k), owoc (o) itp., wygłos: rak (k), kos (s) itd., śródgłos: bok (o), rak (a) itp.

Ciekawy artykuł pomagający nauczyć dziecko głoskować i dzielić wyrazy na sylaby: (https://www.mjakmama24.pl/edukacja/pomoc-w-nauce/gloski-przyklady-aa-RZFj-caSE-AqfM.html)

2. Ćwiczenia oddechowe - poprawiają wydolność oddechową, sprzyjają wydłużaniu fazy wydechowej, co powoduje poprawę jakości mowy. Ćwiczenia prowadzone są najczęściej w formie zabawowej, przy wykorzystaniu różnych środków, np. piórek, piłeczek, wody mydlanej, chrupek, wiatraczków itp. Są także wplatane w opowieści i zabawy ruchowe.

Przesyłam link do ciekawych propozycji ćwiczeń oddechowych: http://zabawkilundi.pl/blog/cwiczenia-oddechowe-dla-dzieci/ )

3. Ćwiczenia motoryki narządów artykulacyjnych – u większości dzieci z wadą wymowy występuje obniżona sprawność narządów artykulacyjnych - języka, warg, policzków, podniebienia miękkiego. Czasem przyczyną wady wymowy są nieprawidłowości w budowie anatomicznej narządów mowy, np. zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe, przerośnięty język, zbyt duża masa języka, rozszczep wargi itp. Przyczyną bywają także, szczególnie u dzieci młodszych, nieprawidłowe nawyki związane z połykaniem lub oddychaniem. Konieczne są w tych wszystkich wypadkach ćwiczenia motoryki narządów mowy oraz ćwiczenia prawidłowego połykania.

Ćwiczenia warg:

·Cmokanie, parskanie, masaż warg zębami ( górnymi dolnej wargi i odwrotnie).

·Wymowa samogłosek w parach: a-i, a-u,i-a,u-o,o-i,u-i,a-o, e-oitp.

·Wysuwanie warg w „ ryjek”, cofanie w „ uśmiech”.

·Wysuwanie warg w przód, następnie przesuwanie warg w prawo, w lewo.

Ćwiczenia języka:

·„Głaskanie podniebienia” czubkiem języka, jama ustna szeroko otwarta.

·Oblizywanie dolnej i górnej wargi przy ustach szeroko otwartych / krążenie językiem/.

·Wysuwanie języka w przód i cofanie w głąb jamy ustnej.

·Kląskanie językiem.

·Dotykanie czubkiem języka na zmianę do górnych i dolnych zębów, przy maksymalnym otwarciu ust.

·Język przyjmuje na przemian kształt „łopaty” i „grota”.

·Oblizywanie zębów po wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni dziąseł pod wargami. Usta zamknięte.

Ćwiczenia usprawniające podniebienie miękkie:

·Wywołanie ziewania przy nisko opuszczonej szczęce dolnej.

·Płukanie gardła ciepłą wodą.

·„Chrapanie” na wdechu i wydechu.

·Głębokie oddychanie przez usta przy zatkanym nosie i odwrotnie.

Ćwiczenia policzków:

·Nadymanie policzków –„ gruby miś”.

·Wciąganie policzków –„ chudy zajączek”.

·Naprzemiennie „ gruby miś” –„ chudy zajączek”.

·Nabieranie powietrza w usta, przesuwanie powietrza z jednego policzka do drugiego na zmianę.

Dołączam jeszcze link do ćwiczeń grafomotorycznych, które wpływają pozytywnie na naukę pisania https://www.mjakmama24.pl/edukacja/edukacja-wczesnoszkolna/cwiczenia-grafomotoryczne-dla-dzieci-labirynty-dla-dzieci-do-wydruku-aa-x77P-3hVi-uXYk.html)

Przedstawione ćwiczenia są propozycją, nie musicie Państwo wykonywać ich wszystkich jednego dnia.

Życzę udanej zabawy!

KIEDY DO LOGOPEDY?

Zastanów się, czy twojemu dziecku potrzebna jest pomoc logopedy. Jeśli na któreś z pytań odpowiedziałeś TAK – idź do logopedy.

DZIECKO ma:

6-7 miesiące -nie gaworzy   o -nie odwraca się w kierunku głosu o

12 miesięcy -nie kojarzy pierwszych słów  o z osobą lub rzeczą (gdzie jest mama? piłka?) o -nie wykonuje prostych poleceń, np. zrób kosi-kosi, pa-pa! o -nie mówi pierwszych słów ze zrozumieniem, np. mama, baba, tata. o

2 lata - nie nazywa przedmiotów, gdy jest pytane: „Co to jest?” o -nie używa zdań prostych o -nie wykonuje prostych poleceń, np. „Daj mamie piłkę?” o

3 lata - podczas mówienia wysuwa język między zęby o -zacina się, powtarza sylaby lub wyrazy, np. Idę do do do sklepu. o (Może to być niepłynność, która minie z wiekiem, ale też może być to objaw jąkania.) o -nie mówi lub mówi bardzo mało. o

4 lata - nawykowo mówi przez nos o - zamienia głoski dźwięczne na bezdźwięczne, np. zamiast woda mówi fota, zamiast buda mówi puta. o - zamiast s, z, c, dz mówi ś, ź, ć, dź o - zamiast k, g mówi t, d o

5 lat - nie mówi zdaniami rozwiniętymi o - nie mówi sz, ż, cz, dż o - trudno je zrozumieć o - nie zadaje pytań o

6 lat - nie mówi głoski r(zamienia ją na l , j, lub wymawia gardłowo) o - nie potrafi odpowiedzieć na pytania dotyczące wakacji lub wysłuchanej bajki o - popełnia dużo błędów gramatycznych o

Uwagi praktyczne:

{Nie wolno bagatelizować ewentualnych trudności u chłopców i mylnie sądzić, że mogą oni nieco później osiągać umiejętności językowe niż dziewczynki.

Systematycznie śledź to jak rozwija się twoje dziecko.

W „Książeczce zdrowia dziecka” masz odpowiednią do tego tabelkę.

{Karm piersią.

{Twoje dziecko powinno jak najkrócej być karmione butelką.

{Staraj się jak najwcześniej odzwyczaić dziecko od smoczka – gryzaczka.

{Rozmawiaj z malcem jak najczęściej. Opowiadaj o codziennych czynnościach, używanych przedmiotach, o tym, co się dzieje na spacerze...

{Mów do dziecka tak, jakbyś z nim rozmawiała, zadawaj pytania, nawet, jeśli na początku nie otrzymasz odpowiedzi

{Unikaj dziecinnego języka, kiedy mówisz do dziecka.

{Baw się z dzieckiem w naśladowanie odgłosów, min, ruchów.

{Odpowiadaj, gdy maluch cię „zagaduje”.

{Kiedy mówisz do dziecka wiele razy powtarzaj określone słowo, np. „to mydło, to mydło do mycia”.

{Zachęcaj, aby dziecko patrzyło na ciebie, kiedy mówisz. Dziecko wówczas zobaczy, jak układasz usta, gdy wymawiasz poszczególne głoski.

{Recytuj wierszyki, śpiewaj piosenki.

„ KIEDY DO LOGOPEDY? ”

 {Kiedy dziecko powie jakiś wyraz nieprawidłowo, powiedz ten wyraz poprawnie, ale nie zmuszaj jego do powtarzania.

{Jeżeli coś Cię niepokoi w rozwoju mowy Twojego dziecka zgłoś się do logopedy.

{U starszego dziecka poproś stomatologa o ocenę zgryzu dziecka. Być może będzie konieczna konsultacja ortodontyczna.

CZY MOŻESZ ŻYĆ BEZ ODDECHU?
DLACZEGO PRAWIDŁOWE ODDYCHANIE PRZEZ NOS JEST TAKIE WAŻNE?

Wciąż ten język….

       Powietrze podczas oddechu przemieszcza się do zatok obocznych nosa powodując zmianę ciśnienia w tych przestrzeniach. Umożliwia to prawidłowy wzrost i rozwój twarzoczaszki. Zaburzenia toru oddychania można zredukować a nawet wyeliminować utrzymywaniem języka w prawidłowej pozycji czyli na podniebieniu ( pozycja spoczynkowa języka -,,meduza,,).  Język na podniebieniu w pozycji spoczynkowej uniemożliwia oddychanie przez usta. Dodatkowo język jest najlepszym fizjologicznym aparatem ortodontycznym. Jego położenie na podniebieniu zapewnia m. in. prawidłowy rozwój szczęki, wówczas szczęka przyjmuje kształt litery U, natomiast jeżeli język leży na dole (czyli na żuchwie) szczeka może zmienić swój kształt na literę V ponieważ traci podparcie ze strony języka.

CZY TWOJE DZIECKO MA KRZYWY ZGRYZ?  CZY ŹLE ŚPI I CZĘSTO MA ZATKANY NOS?  CZY WIDZISZ Z PROFILU, ŻE JEGO ŻUCHWA JEST COFNIĘTA W STOSUNKU DO GÓRNEJ SZCZĘKI?

• Czy twoje dziecko często oddycha przez usta?
• Czy ma problemy z koncentracją?
• Czy bywa ciągle zmęczone?

Wszystkie osoby oddychające przez usta będą mieć krzywe zęby.

Dr John Flutter, 2007 Buteyko Conference

Oddychanie przez usta a krzywe zęby

Wydaje się, że obecnie większość nastolatków nosi aparaty ortodontyczne. Czy zawsze tak było? Skąd się biorą krzywe zęby u dzieci? Ciekawostką jest to, że krzywe zęby zaczęto obserwować w czaszkach z XVII i to jedynie wśród zamożnych osób. Główna tego przyczyna leżała w zmianie diety. Osoby lepiej sytuowane jadły więcej białej mąki i cukru. To z kolei prowadziło do zmian oddychania i przechodzenia na oddychanie przez usta. Przy obecnej diecie, braku ruchu i ciągłej gonitwie większość dzieci niezauważalnie dla rodziców zaczyna oddychać przez usta (mówi się już nawet o 80% z nich).

Czy dziecko wyrasta z oddychania przez usta?

Oddychanie przez usta jest poważnym problemem. Powoli i konsekwentnie zmienia kształt żuchwy, szczęki, zgryzu i zmniejsza wielkość dróg oddechowych. Dodatkowo, jeśli dziecko oddycha przez usta, jego nos nie spełnia przypisanej mu roli, jaką jest oczyszczanie i filtrowanie wdychanego powietrza. Stąd dziecko takie częściej choruje i ma małą odporność. Niestety dzieci rzadko wyrastają z nawyku oddychania przez usta.

Najważniejszym aparatem ortodontycznym, który wszyscy macie i używacie przez 24 godziny na dobę jest nasz język.

Raymond Silkman

Kiedy dziecko zaczyna mieć krzywy zgryz, sięga się zazwyczaj po radę ortodonty. Tradycyjnym jednak zaleca się odczekać, aż dziecko ma 12 lat i wówczas korygować zgryz aparatem ortodontycznym i często ektrakcją nie mieszczących się w szczęce zębów. Tymczasem 60% rozwoju twarzy ma miejsce w czasie pierwszych 4 lat życia, a 90% do 12 roku życia. Jeśli poczeka się do momentu, aż nasza pociecha osiąga naście lat, możliwości oddziaływania są o wiele mniejsze.

Okazuje się, że uwarunkowania genetyczne są odpowiedzialne tylko za 5% krzywych zębów. Pozostałe przypadki wynikają z niepoprawnego użycia języka i oddychania przez usta.  Ze wszystkich gatunków na ziemi krzywe zęby występują najczęściej u ludzi.

Rola języka w kształtowaniu prostych zębów

Ortodonci i dentyści na całym świecie zaczynają zdawać sobie sprawę, jak potężną siłę wywiera język na kształtowanie się zgryzu. Wada zgryzu jest przesunięciem zębów i/lub nieprawidłowym stosunkiem między zębami obu łuków zębowych. Kiedy dziecko nawykowo oddycha przez usta a nie nos, język spoczywa na dolnym podniebieniu i nie modeluje prawidłowego kształtu górnej szczęki. Stąd u takiego dziecka górna szczęka wydłuża i zwęża się, dolna szczęka cofa do tyłu, a w ustach nie starcza miejsca na wyżynające się zęby. Coraz więcej ortodontów zaprzestaje leczenia dziecka, jeśli nie przechodzi ono na oddychanie przez nos. Jeśli język dziecka nie wspiera prawidłowego ukształtowanie się szczęki, a wraz z nim zgryzu, oddziaływanie aparatów ortodontycznych jest niewystarczające.

Oddychanie przez usta vs oddychanie przez nos

Jeśli twoje dziecko oddycha przez usta, to za kilka lat będzie wyglądać tak jak postać na rysunku. Charakterystyczne rysy dla osób, które nie oddychały przez nos, takie jak:

·         wąska, cofnięta żuchwa

·         krzywe zęby

·         zmęczone oczy

·         krzywy nos

·         słabo zarysowane kości policzkowe

·         zwężone drogi oddechowe

Przez lata zauważałem u dzieci coraz więcej objawów przewlekłego lub nawykowego oddychania przez usta. Ma to niekorzystny wpływ nie tylko na rozwój szczęki, kształt rozwijającej się czaszki i zgryzu, ale także na ogólne zdrowie dziecka. W literaturze istnieje wiele dowodów na to, że oddychanie przez usta ma negatywny wpływ na wzrost i rozwój twarzy i szczęki. Wszystkie dzieci, które nawykowo oddychają przez usta będą miały wadę zgryzu.

John Flutter

Oto jak powinna wyglądać twarz, która rozwinęła się prawidłowo. Charakteryzuje się takimi cechami jak:

·         proste zęby

·         prosty nos

·         prawidłowo rozwinięta szczęka

·         prosty nos

·         wyraźnie zarysowane kości policzkowe

·         szerokie drogi oddechowe

Dr Yosh Jefferson napisał: „Większość lekarzy i terapeutów nie zdaje sobie sprawy z negatywnego wpływu, jaki niedrożność górnych dróg oddechowych ma na normalny rozwój twarzy i zdrowie. U dzieci oddychających przez usta mogą rozwinąć się:

·         wydłużone, wąskie twarze,

·         wąskie usta,

·         wysoko wysklepione podniebienia,

·         nieprawidłowy zgryz,

·         wystające dziąsła

·         wiele innych nieatrakcyjnych cech, jak cofnięta szczęka i słabo zarysowane kości policzkowe.

Dzieci te źle śpią w nocy w wyniku małej drożności dróg oddechowych, co z kolei źle wpływa na ich wzrost i wyniki w szkole. U wielu z tych dzieci błędnie diagnozuje się ADD- zespół nadpobudliwości psychoruchowej i nadaktywność. Ważne jest, by cała służba zdrowia rozumiała znaczenie rozpoznawania oddychania przez usta zarówno u dorosłych jak i dzieci od 5 roku życia. Jeśli oddychanie przez usta zostanie wcześnie rozpoznanie i leczone, jego negatywny wpływ na rozwój twarzy, zębów oraz wywołane przez to problemy zdrowotne i społeczne może zostać odwrócony.”

Przypadek Dawida

Zjawiskiem krzywego zgryzu spowodowanego oddychaniem przez nos zajmuje się od lat dr John Mew, ortodonta pracujący w Londynie. Stosuje on nieinwazyjne metodami korekty niepoprawnego zgryzu i dzieci, a co za tym idzie przywracaniem atrakcyjnego wyglądu twarzy. Atrakcyjna twarz to wydatna broda, rozwinięta szczęka, wysokie kości policzkowe, ładne usta, poprawnego rozmiaru nos oraz proste zęby. Kiedy twarz rozwija się prawidłowo wtedy zęby rosną prosto. Każdego roku pacjenci wydają tysiące funtów na zapewnienie dziecku prostych zębów nie dopuszczając do głosu faktu, że natura od tysięcy lat radziła sobie z kształtowaniem prostych zębów. Dr Mew odnosi się właśnie do tych naturalnych mechanizmów i uczy dzieci jak oddychać przez nos. Jako przykład dr Mew opisuje chłopca, który oddychał nosem i miał ładnie zarysowaną, prawidłowego kształtu szczękę.

Na 14-te urodziny chłopiec ten (zdjęcie powyżej) dostał w prezencie myszoskoczka, który wywołał u chłopca reakcję alergiczną. Chłopiec ten miał ciągle zatkany nos, przez co zaczął oddychać przez usta. Po trzech latach takiego sposobu oddychania jego twarz przeszła bardzo poważną przemianę. Ponieważ miał on otwarte usta, jego twarz rosła w dół zamiast wszerz, stała się ona też wąska i pociągła, z cofniętą dolną szczęką i podwójnym podbródkiem (zdjęcia poniżej). Cofnięta szczęka zwęża drogi oddechowe co powoduje takie problemy zdrowotne jak bezdech nocny i chrapanie.

Nikt  nie chce, by taki los spotkał jego dziecko. Każdy maluch ma potencjał, by mieć proste zęby i prawidłowo rozwiniętą szczękę. Jeśli twoje dziecko oddycha przez usta, koniecznie to zmień. Oddychanie przez nos jest bowiem jedynym, prawidłowym wzorcem oddechowym, które:

·         pomaga kształtować ładną twarz;

·         wpływa na prawidłowy rozwój zgryzu;

·         zwiększa odporność, filtrując wdychane powietrze;

·         zapobiega infekcjom górnych dróg oddechowych;

·         zapewnia prawidłowy rozwój dróg oddechowych;

·         zapobiega problemom krzywych zębów u dziecka i jego niepotrzebnemu cierpieniu podczas leczenia;

·         oszczędza rodzicom wydatków finansowych na ortodontę;

a dodatkowo:

·         poprawia jakość snu;

·         polepsza koncentrację;

·         redukuje objawy astmy i alergii.

Jak temu zaradzić?

Efektywnym sposobem nauczenia dzieci jak prawidłowo oddychać jest metoda Butejki. Polega ona na nauczeniu się prawidłowego, spokojnego oddychania przez nos poprzez:

·         ćwiczenia oddechowe odtykające nos i przywracające prawidłowe nawyki oddychania;

·         gry i zabawy zachęcające dziecka do oddychania przez nos;

·         obrazową i ukierunkowaną do dziecka teorię, dlaczego warto oddychać poprawnie.

Metoda Butejki stosowana jest z powodzeniem u dzieci od 5 roku życia. Im wcześniej wykryje się i poprawi nieprawidłowe nawyki oddechowe i oddychanie przez usta, tym większa szansa na prawidłowy rozwój twarzoczaszki dziecka.

Jak nauczyć dziecko metody Butejko?

Przede wszystkim zadbaj, by twoje dziecko zawsze oddychało nosem. Na początku możesz zrobić z nim ćwiczenie na odetkanie nosa:

1. Dziecko siada prosto.

2. Bierze mały wdech przez nos i mały wydech. Jeśli nos jest całkiem zablokowany, niech dziecko zrobi mały wdech kącikiem ust.

3.  Niech dziecko zatka nos palcami i wstrzyma oddech. Usta zamknięte.

4. Niech delikatnie kiwa głową lub kołysze swoim ciałem w trakcie wstrzymania oddechu, aż poczuje, że nie może dłużej wstrzymywać oddechu.

5. Kiedy będzie musieć wziąć oddech, niech zrobi wdech przez nos i oddycha z zamkniętą buzią.

6. Odczekaj 30 sekund i powtórz to ćwiczenie tyle razy, aż nos dziecka się odblokuje. Powinno to zająć od 3 do 5 minut.

Już dziś zadbaj i prawidłowy rozwój zębów twojej pociechy, by uniknąć problemów ortodontycznych.

 OBOWIĄZKI LOGOPEDY:

• diagnozowanie logopedyczne, w tym prowadzenie badań przesiewowych w celu ustalenia stanu mowy dzieci;
• prowadzenie zajęć logopedycznych oraz porad i konsultacji dla dzieci i rodziców w zakresie stymulacji rozwoju mowy dziecka i eliminowania jej zaburzeń;
• podejmowanie działań profilaktycznych zapobiegających powstawaniu zaburzeń komunikacji językowej we współpracy z rodzicami dzieci;
• wspieranie nauczycieli i innych specjalistów w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

ZAJĘCIA LOGOPEDYCZNE MAJĄ NA CELU:

• usprawnianie języka, warg;
• usuwanie wad wymowy i zaburzeń komunikacji językowej;
• pomoc w przezwyciężaniu trudności związanych z mówieniem i rozumieniem mowy;
• prowadzenie ćwiczeń kształtujących prawidłową mowę;
• usprawnienie percepcji słuchowej, funkcji poznawczych.

10 PRZYKAZAŃ LOGOPEDY

Portale dla mam, pisma o rodzinie i niezliczone broszury napotykane w przedszkolach oraz przychodniach roją się od porad. Jak je wszystkie spamiętać? Jak wyłapać spośród setek słów to, co najważniejsze? Mamy dla Ciebie niezwykłe zestawienie! Poznaj 10 podstawowych zasad, które pomogą Twojemu dziecku pięknie mówić!

I. Zwróć uwagę na sposób oddychania dziecka lub osoby dorosłej. Wdech i wydech przy spoczynku lub milczeniu powinien się odbywać przez nos. Jeśli przy oddychaniu osoba ma otwartą buzię, powinno Cię to zaniepokoić.

II. By dobrze mówić, trzeba dobrze słyszeć.Jeśli musisz powtarzać polecenia lub prośby wydawane dziecku lub innej osobie, sprawdź, co z jego słuchem. Dobry odbiór komunikatu, prawidłowe funkcjonowanie słuchu, to połowa sukcesu.

III. Mówiąc do dziecka, nie spieszczaj form wyrazów. Tylko prawidłowa wymowa i zachowanie poprawnych form gramatycznych dadzą pożądany efekt w postaci prawidłowej wymowy.

IV. Zwróć uwagę na język, wargi, policzki, podniebienie miękkie i ułożenie zębów. Jeśli masz wątpliwości co do ich ułożenia, wielkości czy ruchliwości, udaj się do specjalisty po konsultacje. To nie boli.

V. Karm dziecko piersią najdłużej, jak się da, najlepiej do pierwszego roku życia. Pokarmy stałe podawaj łyżeczką, a dodatkowe płyny z kubka z dzióbkiem.

VI. Ucz dziecko gryzienia od momentu, gdy tylko zaczniesz podawać pokarmy stałe. Gryzienie marchewki, jabłka, skórki od chleba wpływa na prawidłowe połykanie pokarmów, ułożenie zębów i prawidłowe ruchy języka.

VII. Zrezygnuj ze smoczka. Jest on przyczyną wadliwego zgryzu, infantylnego połykania pokarmów. Jeśli podajesz dziecku do picia soki lub wodę z cukrem, szczególnie w nocy, smoczek dodatkowo przyczynia się do tworzenia próchnicy zębów u dziecka.

VIII. Czytaj dziecku jak najwięcej książek od samego początku, samemu bawiąc się czytaniem. Modeluj głos, zmieniaj intonację. Dziecko w ten sposób nauczy się rozpoznawać różne emocje, zanim samo będzie świadomie ich używać.

IX. Wprowadź do zabawy gimnastykę buzi i języka. Ćwiczenia logopedyczne nie muszą być nudne! Niech to będzie zabawa dla Ciebie i dziecka. Dodatkowo będzie to czas, jaki spędzacie razem i to już jest sukces. O tym, jak prowadzić gimnastykę, możesz poczytać w innych artykułach.

X. Ćwiczenia wykonujcie systematycznie, wtedy przyniosą oczekiwany efekt. Ćwiczyć można zawsze i wszędzie, nie musi się to odbywać w wyznaczonym, ustalonym czasie. Jest to nawet niewskazane, gdyż dziecko nie powinno traktować takich ćwiczeń jak obowiązku.

 

DLACZEGO DZIECKO NIE MÓWI…?

Dlaczego dziecko nie mówi….

1. Uszkodzenie słuchu

To jedna z najczęstszych przyczyn opóźnienia mowy. Zawsze należy wykluczyć ją jako pierwszą. Według najnowszych badań znaczny procent dzieci w wieku przedszkolnym na skutek częstych przeziębień i katarów ma problemy ze słuchem.

2. Zaburzenia neurologiczne, inteligencja, pamięć

Przeróżne m.in. afazja, alalia, upośledzenie umysłowe. Czasem tak małe, że nie widać ich na EEG, ale stan funkcji poznawczych dziecka mówi wyraźnie, że to właśnie w układzie nerwowym należy szukać przyczyn. Pracę układu nerwowego często zaburza sadzanie dziecka na zbyt długie godziny lub w zbyt wczesnym wieku przed TV/laptopem/innym ekranem.

3. Autyzm

Autyzm widać często już u niemowląt, ale niewielu specjalistów taką diagnozę stawia. Jeśli jednak coś niepokoi w rozwoju dziecka, należy skonsultować się z dobrym specjalistą- psychologiem, logopedą, lekarzem.

4. Wady aparatu artykulacyjnego.

I tu konieczna jest wizyta u logopedy. On stwierdzi prawidłową pracę mięśni potrzebnych do mówienia i zaleci jakieś ćwiczenia. 

5. Brak motywacji do mówienia.

Dziecko nie musi mówić,  bo rodzic tego od niego nie oczekuje, dziecko posługuje się gestem a rodzic spełnia jego życzenia. Brak kontaktów z innymi ludźmi także wpływa na mówienie.

6. Nadmiar bodźców słownych tzw. kąpiel słowna.

Mama mówi zbyt dużo, nie dopuszcza dziecka do głosu. Gdy rodzic mówi cały czas bez przerwy dziecko przestaje słuchać…

7.Smoczek

Dziecko , które stale ma smoczek w buzi, nie może mówić….

NA CZYM POLEGA PODCIĘCIE WĘDZIDEŁKA? CO WARTO WIEDZIEĆ?

Wędzidełko języka jest fałdem tkankowym łączącym dolną powierzchnię języka z dnem jamy ustnej. Wędzidełka różnią się pod względem długości, grubości oraz sprężystości. Osoby, które mają ankyloglosję, czyli za krótkie wędzidełko, kwalifikują się do zabiegu podcięcia wędzidełka języka nazywanego frenotomią. Frenotomię wykonuje się u osób, u których wędzidełko jest na tyle krótkie, że ogranicza zakres ruchów języka. Ankyloglosja często występuje u niemowląt. Objawia się trudnościami w ssaniu piersi, co z kolei skutkuje odrzuceniem piersi przez dziecko i szybszym przejściem niemowlaka na sztuczne mleko. Zdarza się także, że jest wykrywana u starszych dzieci przez logopedę. Dzieci, które mają za krótkie wędzidełko języka zwykle seplenią. Ankyloglosja objawia się także ślinotokiem oraz trudnościami z przełykaniem.

Krótkie wędzidełko podjęzykowe występuje średnio u 10% noworodków i jest najczęstszą wadą anatomiczną jamy ustnej.  Aby ujrzeć wędzidełko podjęzykowe wystarczy spojrzeć w lustro, otworzyć buzię i podnieść język. Ta błona, która trzyma język, przez którą nie możesz ruszyć językiem dalej to właśnie wędzidełko podjęzykowe. Gdy jest za krótkie może przysporzyć wielu trudności już od wieku noworodkowego. Przyczyny nie są do końca znane, niektóre źródła podają, że jest to uwarunkowane genetycznie.

  Konsekwencje, a zarazem objawy które mogą wynikać ze skróconego wędzidełka podjęzykowego od wieku noworodkowego aż do dorosłości:

- problemy ze ssaniem piersi,

- dziecko pobiera mniej pokarmu, jest często niespokojne i źle śpi,

- dla mamy karmienie jest bardzo bolesne i nieprzyjemne,

- występują problemy z wprowadzaniem pokarmów stałych, trudności w gryzieniu, dławienie, zwracanie,

- gorsza higienę jamy ustnej (język nie jest w stanie poprawnie usunąć śliny i resztek jedzenia), co może niekorzystnie wpływać na stan uzębienia,

- opóźniony rozwój mowy,

- wady wymowy (mogą wystąpić problemy w zakresie wymowy wszystkich głosek wymagających pionizacji języka – sz, ż, cz, dż, r, wysuwanie języka przy wymowie: s, z, c, dz, l, t, d,

- wady zrgyzu,

- ból w szczęce,

- migrena,

- zaburzenia emocjonalne wynikające z ograniczeń zawodowych, seksualnych oraz odczuwania gorszej jakości życia.

Gdy masz podejrzenie, że Twoje dziecko może mieć zbyt krótkie wędzidełko warto udać sie do specjalisty logopedy, który oceni i zaleci bądź odradzi frenotomię. Czasem mięśnie języka mogą być po prostu słabe i dawać takie same objawy jak przy krótkim wędzidełku – wtedy dostaniecie na pewno zestaw do ćwiczeń z dzieckiem.

Frenotomia??!! Co to takiego?

Jest to zabieg podcięcia wędzidełka podjęzykowego, który należy zrobić jak najszybciej po otrzymaniu zalecenia od rzetelnego specjalisty. Zabieg może być wykonywany przez stomatologa lub laryngologa. Po zabiegu należy stosować się do zaleceń lekarza oraz wykonywać różnorodne ćwiczenia, które usprawniają język oraz nie dopuszczają do pojawienia się zrostów.

Zabieg jest prosty, bezbolesny i trwa tylko chwilkę, a dzięki niemu możemy nie dopuścić do dalszych konsekwencji wynikających ze skróconego wędzidełka podjęzykowego.

ROZWÓJ MOWY DZIECKA

Prawidłowe kształtowanie się i rozwój mowy stanowi podstawę ogólnego rozwoju i funkcjonowania dziecka. Stopień rozwoju mowy zależy od wpływu środowiska oraz od psychofizycznych możliwości dziecka. Nie przebiega u wszystkich dzieci jednakowo. Jednak w ocenie rozwoju mowy zawsze stosuje się pewne normy, w których dziecko powinno się mieścić. Optymalne warunki dla prawidłowego rozwoju mowy mogą zapewnić rodzice już od momentu jego narodzin. Są bowiem osobami przebywającymi z dzieckiem najdłużej, mają zatem największe możliwości wpływania na jego rozwój. Są również pierwszym i najważniejszym wzorem, który dziecko będzie próbowało naśladować. Zaniedbania w tym względzie mogą spowodować opóźnienie mowy u dziecka lub jej zaburzenia.

Rozwój mowy dziecka dzielimy na cztery okresy:

• okres melodii, od 0 do 1 roku życia;
• okres wyrazu, od 1 do 2 roku życia;
• okres zdania, od 2 do 3 roku życia;
• okres swoistej mowy dziecięcej, od 3 do 7 roku życia.

 W okresie melodii rozwój mowy przebiega następująco:

• 0 - 1 miesiąc - dziecko porozumiewa się krzykiem, sygnalizuje nim swoje potrzeby np. głód, ból, zimno;
• między 2 a 4 miesiącem pojawia się głużenie, czyli wytwarzanie dźwięków przypadkowo, najczęściej gardłowych, tylnojęzykowych. Głużą wszystkie dzieci także te niesłyszące;
• w 5-8 miesiącu pojawia się gaworzenie - dziecko powtarza usłyszane dźwięki, sylaby. Gaworzenie jest treningiem słuchu. W tym okresie dziecko zaczyna siadać, dla jego rozwoju ważne jest przejście przez etap raczkowania. Gaworzą tylko dzieci słyszące;
• 9-12 miesiąc -dziecko wykonuje proste polecenia, rozumie i wykonuje proste gesty np. pa-pa;
• naśladuje sylaby i słowa wypowiadane przez siebie i dorosłych, pojawiają się pierwsze słowa: mama, tata, baba. Zna proste zabawy i zaczyna chodzić.

 W okresie wyrazu (1-2 r.ż.) rozwój mowy przebiega następująco:

• dziecko używa wszystkich samogłosek ustnych oraz dużą część spółgłosek (p, b, m ,n, t, d, k, ch, ś, ź, ć, dź), pozostałe zastępuje innymi;
• wypowiadane wyrazy pod względem dźwiękowym są zniekształcane;
• dziecko posługuje się głównie jedno i dwusylabowymi wyrazami;
• rozumie ok.500-1000 słów;
• wymawia ok. 170 wyrazów.

 W okresie zdania (2-3 r.ż.) rozwój mowy w przebiega następująco:

• dziecko wypowiada wszystkie samogłoski, również nosowe (ą, ę);
• wymawia poprawnie dość dużą liczbę spółgłosek, poza (sz, ż, cz, dż, r), głoski (s, z, c, dz) mogą być jeszcze zmiękczane;
• dziecko w komunikacji posługuje się prostymi zdaniami, używa około 200 wyrazów;
• rozumie mowę otoczenia i około 1000-1800 słów;
• rozumie i używa swojego imienia, potrafi wskazać podstawowe części ciała;
• głoski trudniejsze są zastępowane łatwiejszymi, dziecko upraszcza grupy głosek w wyrazach;
• mowa sprawia wrażenie zmiękczonej, pieszczotliwej.

 W okresie swoistej mowy dziecięcej rozwój mowy przebiega następująco:

Dziecko w wieku 4-lat:

• głoski s, z, c, dz powinny być już dobrze utrwalone i nie powinny być już zmiękczane;
• mowa jest dość dobrze komunikatywna;
• dziecko zadaje bardzo dużo pytań, rozumie i wykonuje trudniejsze polecenia;
• w wypowiedziach spontanicznych może jeszcze upraszczać grupy spółgłoskowe.

 Dziecko w wieku 5 lat:

• prawidłowo wymawia głoski [sz, ż, cz, dż oraz r] w prostych wyrazach;
• mowa powinna być poprawna i zrozumiała, dziecko posługuje się pełnymi zdaniami;
• potrafi powiedzieć jak się nazywa, ile ma lat, gdzie mieszka, oraz posługuje się nazwami kolorów;
• słuch fonemowy jest w pełni ukształtowany.

 Dziecko w wieku 6-7 lat:

• dziecko prawidłowo różnicuje głoski opozycyjne, artykulacja powinna być w pełni ukształtowana;
• dobrze posługuje się zaimkami: nad, pod, obok, za, przed, na;
• rozumie znaczenie zdań nielogicznych;
• dziecko 7-letnie swobodnie posługuje się mową i ma dobrze opanowaną technikę mówienia;
• zna od 3500 do 7000 słów w zależności od środowiska, w którym przebywa.

ZABAWA BUZI I JĘZYKA 

…czyli ćwiczenia logopedyczne na wesoło wspomagające rozwój mowy dziecka. Warunkiem prawidłowego wymawiania wszystkich głosek jest między innymi sprawne działanie narządów mowy.

Aparat mowy składa się z trzech części: narządu oddechowego, który wytwarza prąd powietrza, niezbędny do powstawania dźwięków mowy, narządu fonacyjnego odpowiedzialnego za wytwarzanie dźwięków, oraz aparatu artykulacyjnego, do którego zalicza się znajdujące się ponad krtanią jamy: ustną, gardłową i nosową. Wymawiając poszczególne głoski musimy wykonać określone ruchy artykulatorów, a zatem wykonywana jest odpowiednia praca mięśni - każda głoska wymaga innych ruchów artykulacyjnych. Dlatego tak ważne są ćwiczenia, które usprawniają narządy mowy i wypracowują świadome oraz celowe ruchy języka, warg, żuchwy i podniebienia. Przeprowadzając ćwiczenia artykulatorów wspomagamy rozwój dziecka. Ćwiczenia te, to faza wstępna do pracy nad skorygowaniem wielu zaburzeń mowy. Bardzo istotne jest, aby były one wykonywane często i systematycznie, oraz aby dziecko miało możliwość obserwowania pracy aparatu mowy w lustrze.

ĆWICZENIA JĘZYKA

• Kotki - kotek pije mleko - szybkie ruchy języka w przód i w tył, kotek oblizuje się - czubek języka okrąża szeroko otwarte wargi.
• Zmęczony piesek - dziecko naśladuje pieska, który głośno oddycha i język ma wysunięty na brodę.
• Szczoteczka - język to szczoteczka do zębów, która po kolei czyści zęby górne od strony zewnętrznej i wewnętrznej, a następnie zęby dolne z obu stron.
• Cyrkowiec - język próbuje wykonać różne sztuczki np. górkę - czubek języka oparty o dolne zęby, środek się wybrzusza, rurkę - przez którą można wdychać lub wydychać powietrze, szpilkę - układanie wąskiego języka, wahadełko - przesuwanie języka do kącików ust w stronę prawą i lewą.
• Koniki - czubek języka uderza o podniebienie i opada na dół. Raz konik idzie wolno, to biegnie, parska, śmieje się: iha, iha...

ĆWICZENIA WARG I POLICZKÓW

• Minki - naśladowanie min: wesołej - płaskie wargi, rozciągnięte od ucha do ucha, uśmiech szeroki, smutnej - podkówka z warg, obrażonej - wargi nadęte, zdenerwowanej - wargi wąskie..
• Rybka - wysuwanie warg do przodu i rozszerzanie na końcu jak u ryb.
• Zły pies - naśladowanie złego psa, unoszenie górnej wargi, wyszczerzanie zębów.
• Echo - dobitne wymawianie samogłosek a, o, e, i, u, y.
• Masaż warg - nagryzanie zębami wargi dolnej, potem górnej.
• Baloniki - nabranie powietrza i zatrzymanie go w wydętych policzkach, przesuwanie powietrza z jednego policzka do drugiego, balon pękł - dziecko palcami uderza w policzki.
• Zajęczy pyszczek - wciąganie policzków do jamy ustnej.
• Motorek - parskanie wargami, naśladowanie odgłosu motoru, traktora.

ĆWICZENIA PODNIEBIENIA MIĘKKIEGO

• Chory krasnoludek - kaszlenie z językiem wysuniętym z ust.
• Balonik - nabieranie powietrza ustami, zatrzymanie w policzkach, następnie wypuszczanie nosem.
• Zmarźlak - chuchanie na "zamarznięte ręce".
• Śpioch - chrapanie na wdechu i wydechu.
• Kukułka i kurka - wymawianie sylab: ku - ko, ku -ko, uku - oko, uku – oko, kuku - koko, kuku

ĆWICZENIA ŻUCHWY

• Zamykanie i otwieranie domku - szerokie otwieranie ust, jak przy wymawianiu głoski 'a', zęby są widoczne dzięki rozchylonym wargom.
• Grzebień - wysuwnie żuchwy, zakładanie i poruszanie dolnymi zębami po górnej wardze. Cofanie żuchwy, zakładanie i poruszanie górnymi zębami po dolnej wardze i brodzie.
• Guma do żucia - naśladowanie żucia gumy.

SYGMATYZM MIĘDZYZĘBOWY  - TRUDNY PROBLEM

Umiejętność pięknego, wyraźnego i swobodnego mówienia jest ważnym atutem każdego dziecka nie tylko w przedszkolu czy w szkole. To jak dziecko będzie mówić może mieć wielki wpływ na jego przyszłość.

Obserwując etapy rozwoju mowy dziecka rodzice sami mogą zauważyć, iż w początkowym okresie każde nowe słowo wypowiedziane przez dziecko witane jest przez nich z wielkim entuzjazmem. Z czasem zainteresowanie rodziców maleje i skupiają się głównie na treści jego wypowiedzi, na tym co mówi, a nie zwracają uwagi jak mówi. Może zdarzyć się wtedy, że wada wymowy, (jeśli jest) pogłębia się, utrwala i rodzice przyzwyczajają się do takiej wymowy. Dla dziecka, które jest nieraz nieświadome swojej błędnej wymowy to przyzwyczajenie okazuje się przykre w skutkach.

Czy wady wymowy stanowią poważny problem i czy trzeba poświęcić im swój czas i uwagę? OCZYWIŚCIE, że TAK, choć na pewno istnieją znacznie poważniejsze trudności w porozumiewaniu się werbalnym (afazja, dysfazja, alalia, dyzartria, jąkanie itd.). Niemniej jednak nieprawidłowości artykulacyjne bywają przyczyną wielu niepowodzeń szkolnych, a w późniejszym okresie mogą stanowić trudność w wyborze drogi życiowej. 

Zaburzenia artykulacji określane w literaturze logopedycznej innymi terminami jako: wady wymowy, dyslalia, dotyczą tylko jednego aspektu języka, a mianowicie artykulacji (J. Kania, I. Styczek, G. Demelowa) – pamiętajmy jednak, że z nieprawidłowościami dotyczącymi artykulacji mamy odczynienia w bardzo wielu zaburzeniach mowy. Do wad wymowy nie zaliczamy natomiast zniekształceń właściwych w wymowie dziecięcej, to znaczy wynikających z nieukończonego rozwoju mowy.

Istnieje dość powszechne przekonanie, że nieprawidłowa wymowa głosek jest zaburzeniem mowy łatwym do opisania, diagnozy i terapii. W praktyce okazuje się, że nie jest tak łatwo, a terapia może trwać bardzo długo i może zakończyć się z rożnym skutkiem (jeśli dziecko-rodzice nie będą ćwiczyli systematycznie i nie będą współpracować z logopedą).

Wadą wymowy na której chciałabym się skupić w tym artykule jest sygmatyzm międzyzębowy (sigmatismus interdentalis) potocznie nazywanym seplenieniem międzyzębowy. Jest to wada najczęściej spotykana u dzieci i nie tylko. Pracując z dziećmi w wieku przedszkolnym obserwuję, iż z roku na rok u coraz większej liczby dzieci 3,4 letnich problem ten narasta. 

Sygmatyzm międzyzębowy wymienia się jako jeden z rodzajów stygmatyzmu właściwego, co oznacza nieprawidłową realizację głosek dentalizowanych, jednego, dwóch lub wszystkich trzech szeregów (tj. s,z,c,dz; ś,ż,ć,dź; sz,ż,cz,dż).

Według G. Jastrzębowskiej wymowa interdentalna (międzyzębowa) charakteryzuje się tym, że język znajdujący się w linii środkowej lub z boku jamy ustnej wysuwa się miedzy zęby. Jest on spłaszczony (brak rowka) i dlatego powietrze rozprasza się po całej jego powierzchni. Dolna szczeka jest mniej lub bardziej opuszczona, co powoduje brak dentalizacji (zbliżenia dolnych i górnych zębów). Brzmienie jest tępe, podobne do angielskiego „th”. Obejmuje jeden lub kilka szeregów głosek.

W wymowie osób sepleniących międzyzębowa pozycja języka może pojawić się również przy artykulacji innych głosek zębowych, takich jak: t, d, n.

Seplenienie międzyzębowe występuje w dwóch formach: 1. interdentalis (opisanej wyżej), 2. interlabialis – gdy język wsuwa się między wargi; powstaje wtedy dźwięk między s i f . Czasem spotyka się seplenienie międzyzębowe boczne, charakteryzuje się tym, że brzeg języka jednostronnie wysuwa się pomiędzy zęby trzonowe. Jest to boczna prawo- lub lewostronna wymowa głosek dentalizowanych.

Przyczyny seplenienia mogą być różne. Ja chciałabym przedstawić te, które najczęściej wpływają na powstawanie tej wady wymowy u dzieci:

- Długotrwałe ssanie smoczka, palca lub innego przedmiotu. Ssanie smoczka „uspokajacza” powinno być zlikwidowane przed ukończeniem pierwszego roku życia dziecka, jeżeli nie zwalczy się tego nawyku przed drugim rokiem życia, wada zgryzu i wada wymowy jest często nie do uniknięcia. Chciałabym, żeby w tym miejscu każdy rodzic odpowiedział sobie na pytanie: „Po co tak naprawdę potrzebny jest dziecku smoczek?”.

- Zbyt długie karmienie z butelki (nawet tylko w nocy), powoduje nieprawidłowe połykanie typu niemowlęcego, bez pionizacji języka. To z kolei jest również ściśle związane z wadami mowy i zgryzu. Należy zadbać więc o jak najwcześniejsze karmienie dziecka kubeczkiem lub łyżeczką. Pokarmy o gęstej konsystencji powinny być podawane łyżeczką już od piątego miesiąca życia. Starszy maluch, który już potrafi gryźć, powinien jak najwięcej chrupać. Należy mu to umożliwić, podając dużo twardych pokarmów. Między posiłkami może pogryzać jabłko, marchewkę, kalarepę, skórkę od chleba. Bardzo dokładnie prawidłowy sposób nauki połykania i jego wpływ na artykulację opisuje pani dr Danuta Pluta-Wojciechowska.

- Nieprawidłowe karmienie sztuczne powoduje zaburzenie czynności fizjologicznych narządu żucia. Żuchwa ulega cofnięciu, wargi stają się wiotkie, usta otwarte a język wysuwa się między zęby.

- Otwarte usta u dzieci mających utrudnione oddychanie nosem. Brak drożności jamy nosowo gardłowej może być spowodowane przewlekłymi przeziębieniami, katarami, przerostem trzeciego migdała lub skrzywieniem przegrody nosa i innymi anomaliami górnych dróg oddechowych.

- Wady zgryzu, szczególnie jeśli jest to zgryz otwarty, taki w którym po zaciśnięciu zęby szczeki dolnej nie schodzą się z zębami szczęki górnej, brak oparcia dla języka powoduje , że jego koniec nawykowo wsuwa się pomiędzy zęby. Ten typ zniekształcenia zgryzu obserwuje się często u dzieci ssących palec. W przypadkach wad zgryzu konieczne jest współdziałanie logopedy z ortodontą, bowiem nieprawidłowe ułożenie języka nie dość, że powoduje wadliwą wymowę, to jeszcze przyczynia się do pogłębienia wady zgryzu.

- Naśladowanie nieprawidłowego wzorca mowy - dziecko uczy się mówić od najbliższego otoczenia – rodzice mówią infantylnie, pieszczotliwie – używając zdrobnień lub niechlujnie – zbyt szybko.

- Zaniedbania środowiskowe – nie zwracanie uwagi na nieprawidłową wymowę dziecka – odkładanie problemu na później.

- Zaburzenia kinestezji artykulacyjnej (tzn. wzorców ułożeń narządów mownych
właściwych dla poszczególnych głosek).

- Osłabienie słuchu fizycznego (niedosłuch).

- Powstawaniu seplenienia sprzyja również zaburzenie słuchu fonematycznego zdolności różnicowania dźwięków, ich analizy i syntezy w korze mózgowej.

- Mała sprawność ruchowa narządów mowy, szczególnie języka oraz warg, które nie są w stanie wykonać ruchów potrzebnych do wymówienia trudnych głosek.

- Zapowiedzią problemów może być nieprawidłowa budowa anatomiczna aparatu mowy, co wychwycić powinien lekarz już u niemowlęcia. Badania polegają na sprawdzeniu budowy jamy ustnej i wstępnej diagnozie odruchów istotnych dla mówienia (np. odruch ssania). Czasem u małych dzieci zdarza się przerost wędzidełka (ścięgna miedzy językiem a dolnym podniebieniem). Defekt taki w późniejszym okresie niemal zawsze powoduje wadę wymowy.

Najkorzystniejszym okresem profilaktyki, wczesnej stymulacji logopedycznej jest wiek niemowlęcy. Poprzez właściwą stymulację możemy zapobiegać tworzeniu się niewłaściwych nawyków.

Terapia logopedyczna sygmatyzmu międzyzębowego powinna być podjęta jak najwcześniej. Często polega na współpracy wielu odpowiednich specjalistów - laryngologa, ortodonty, neurologa, czy nawet psychologa. Warto również skierować dziecko na badanie słuchu.

Etapy terapii tej wady przebiegają podobnie jak w innych przypadkach dyslalii, a różnią się  rodzajami ćwiczeń (zabaw) oraz materiałem językowym.

I. Ćwiczenia wstępne – usprawnianie narządów artykulacyjnych, ćwiczenia oddechowe, fonacyjne – pamiętajmy jednak o tym, ażeby nie wykonywać ćwiczeń, które wiążą się z wyciąganiem języka między zęby, usta itp. (np. „kotek myje buzię”, „sięganie językiem do nosa, brody” itp.) ponieważ dodatkowo utrwalamy nieprawidłowe nawyki ruchów języka. Nauczmy dziecko prawidłowego połykania (D. Pluta – Wojciechowska).

II. Etap wywołania głosek   - korektę wymowy zazwyczaj zaczyna się od głosek; sz, cz, ż, dż, żeby utrzymać trzymanie języka u góry (oczywiście jeśli i te głoski są zaburzone, a jeżeli nie, to zaczynamy od s,z,c,dz – chociaż w trakcie ćwiczeń różnicowania  głosek I II III szeregu bardzo chętnie wykorzystuję opozycje głosek  s – sz, c –cz, z – rz, dz - dż).

III.    Utrwalania wywołanej głoski.

IV.    Automatyzacji wywołanej głoski.

V.    Różnicowanie I II i III szeregu głosek dentalnych.

Ogólne wskazówki:

- zwracamy uwagę na połykanie, które może odbywać się w sposób nieprawidłowy tzw. infantylny sposób połykania (język nie jest oparty o podniebienie, lecz wysunięty między zęby) - stosujemy wówczas ćwiczenia wpływające na prawidłowy sposób połykania z językiem skierowanym ku górze,

- eliminujemy użycie smoczków, butelek, kubków z ustnikiem, bidonów których długotrwałe używanie jest często główną  przyczyną międzyzębowej artykulacji głosek,

- zwracamy uwagę na sposób oddychania – w jaki sposób oddycha dziecko,

- zwracamy uwagę na wadę zgryzu, która uniemożliwia terapię logopedyczną (szczególnie w przypadku zgryzu otwartego) - niezbędna w tym wypadku jest konsultacja z ortodontą,

- ćwiczenia usprawniające język pod kątem przygotowania do prawidłowej pozycji spoczynkowej języka, połykania i artykulacji głosek sz, rz, cz, dż  – powinny zmierzać do uzyskania szerokiego języka wewnątrz jamy ustnej (D. Pluta-Wojciechowska),

- ćwiczenie szerokiego języka – dziecko rozpłaszcza język i ujmuje go za dolnymi siekaczami (np. ćwiczenie „pieczemy pizzę”) – do głosek s, z, c, dz.

- stosujemy ćwiczenia na cofanie języka w głąb jamy ustnej, język ułożony za zębami na dole – połączenia –sk,

- różnorodność pomocy dydaktycznych, książeczek jest szeroka i bardzo kusi swoją atrakcyjnością rodziców - należy jednak pamiętać, żeby najpierw skontaktować się z logopedą i nie ćwiczyć na własną rękę, gdyż może to jeszcze bardziej utrwalić lub pogłębić wadę wymowy.

Niestety często sygmatyzm międzyzębowy jest bagatelizowany i zbywany przez rodziców stwierdzeniem, że dziecko z tego wyrośnie. Otóż niestety prawda wygląda tak, że najprawdopodobniej nie wyrośnie. Dorastając może oczywiście nieco skorygować ułożenie języka, jednakże seplenienie międzyzębowe jest wadą trudną do usunięcia ze względu na wyrobiony u dziecka nawyk wkładania języka między zęby. A im później rozpocznie się pracę z dzieckiem, tym trudniej będzie wypracować prawidłową realizację, gdyż ten nawyk będzie u dziecka jeszcze bardziej utrwalony.

Bardzo ważne jest to, aby rodzice zadbali o prawidłowy rozwój ich dziecka od samego początku (jak najwcześniej). Pamiętajmy, że wszystkie wady wymowy mogą ograniczać rozwój człowieka i mogą wpłynąć na jego przyszłość.

Literatura:

1. Anna Sołtys-Chmielowicz: Zaburzania artykulacji – teoria i praktyka; Kraków 2008.
2. Gałkowski Tadeusz, Jastrzębowska Grażyna red; Logopedia pytania i odpowiedzi t.1/2; Opole 2003.
3. I. Styczek; Logopedia; PWN Warszawa 1980
4. D. Antos, G. Demel, I. Styczek; Jak usuwać seplenienie i inne wady wymowy, Warszawa 1971.
5. D. Pluta- Wojciechowska; „Ocena czynności pokarmowych jako jedno z kryteriów badania logopedycznego”, Studia z neurologopedii Kraków.
6. D. Pluta-Wojciechowska; Połykanie jako jedna z niewerbalnych czynności kompleksu ustno – twarzowego, Logopedia. Lublin 2009.
7. J. Cieszyńska; Metody wywoływania głosek; Kraków 2003.
8. G. Demel; Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola; WSiP Warszawa 1994.
9. B. Rocławski (red), Opieka logopedyczna od poczęcia, Gdańsk 1989;
10. M. Skorek, Oblicza wad wymowy, Warszawa 1993.
11. D. Krupa; Rymowanki – utrwalanki. Materiały do ćwiczeń logopedycznych , Oficyna Wydawnicza „ Impuls”, Kraków 2004.
12. G. Krzysztoszek, M. Piszczek; Materiał wyrazowo-obrazkowy do utrwalenia poprawnej wymowy głosek s,z,c,dz, Kraków 2003.
13. I.  Michalak-Widera, K. Węsierska; Syczące wierszyki. Materiał językowy (wierszyki, wyliczanki, powiedzonka wyrazowo-obrazkowe i rebusy fonetyczne) do utrwalania wymowy głosek syczących; Katowice 2006.
14. Szachajska E., Uczymy poprawnej wymowy,Warszawa1987.