„CZY TO JUŻ, CZY MOJE DZIECKO MOŻE IŚĆ JUŻ DO PRZEDSZKOLA?”… CZYLI O ADAPTACJI PRZEDSZKOLNEJ
Decyzja
o zapisaniu dziecka do przedszkola jest ważnym krokiem w życiu każdej rodziny.
Rodzice często zastanawiają się, czy ich maluch jest gotowy na ten etap.
Nauka
w przedszkolu to niezwykle ważny etap w życiu malucha. To wtedy uczy się
funkcjonowania w grupie rówieśniczej, nabiera samodzielności, zdobywa podstawy
pożytecznej wiedzy. Przedszkole odgrywa kluczową rolę w życiu małych dzieci. To
pierwszy etap edukacji formalnej, który przygotowuje je do przyszłego życia
szkolnego. W przedszkolu dzieci rozwijają nie tylko swoje umiejętności
poznawcze, ale także społeczne, emocjonalne i komunikacyjne. To właśnie tam
często po raz pierwszy wchodzą w kontakt ze swoimi rówieśnikami. Nawiązują
znajomości, uczą się współpracy i wspólnej zabawy, dzielenia się. Poznają
podstawowe zasady nie tylko funkcjonowania w środowisku szkolnym, ale również w
społeczności. W przedszkolu dzieci muszą wykazywać się większą samodzielnością
– przez kilka godzin dziennie funkcjonują bez mamy i taty, którzy towarzyszyli
im praktycznie cały czas przez poprzednie lata. To prawdziwy skok na głęboką
wodę, na który trzeba być gotowym.
Przed
pierwszym dniem w przedszkolu warto przygotować dziecko na zmiany, które go
czekają. Porozmawiaj z dzieckiem o przedszkolu, wyjaśnij, czego może się spodziewać
i jakie atrakcje tam na niego czekają.
Według
prawa oświatowego z wychowania przedszkolnego korzystają dzieci w wieku od 3 do
6 lat. W rekrutacji do przedszkola mogą brać udział dzieci, które w momencie
rozpoczęcia roku szkolnego mają rocznikowo ukończone trzy lata tzn., że muszą
obchodzić trzecie urodziny w danym roku kalendarzowym. Oznacza to, że do
przedszkola we wrześniu danego roku mogą być zapisane zarówno te dzieci, które
3 lata skończyły w styczniu tego roku,
jak i te, które 3 lata skończą w
grudniu.
Przedszkole
powinno zapewnić miejsca w przedszkolach wszystkim dzieciom, które mają 3, 4 i
5 lat i ich rodzice chcą, żeby dzieci chodziły do przedszkola, dzieci 6 - letnie mają obowiązkowe przygotowanie do rozpoczęcia nauki w szkole. Dlaczego to
ważne? Dlatego, że pół roku w rozwoju dziecka, od 2,5- latka do 3 latka, to
bardzo duży okres czasu, w którym wiele się zmienia, a co za tym idzie, dziecko,
które nie było zupełnie gotowe na rozpoczęcie przedszkola w wieku 2,5 roku, za
pół roku może nie mieć większych problemów z adaptacją. Dlatego też, nie bez
powodu w rekrutacji przedszkolnej brane są pod uwagę dzieci, które mają już 3
lata.
Nie
zapominajmy, że w przedszkolu, grupy są zazwyczaj liczne (do 25 dzieci), zwykle
na jednego nauczyciela i jego pomoc (choć nie zawsze jest do dyspozycji). Jak
wszyscy dobrze wiemy, nawet najlepiej zorganizowana osoba, nie będzie w stanie
zapewnić 25 maluchom spełnienia ich potrzeb w tym samym momencie, co za tym
idzie, te które są bardziej samodzielne, nie będą uzależnione od pomocy innych
i łatwiej będzie im funkcjonować, bez oczekiwania na pomoc nauczyciela w każdej
czynności.
W
wyjątkowych przypadkach dziecko może zacząć chodzić do przedszkola, kiedy ma
2,5 roku. Dla młodszych malców należy szukać miejsca w żłobkach. Takie dziecko
musi być gotowe do rozpoczęcia edukacji przedszkolnej oraz w miarę samodzielne. Zapisanie dziecka 2,5 zależy od poziomu
rozwoju i samodzielności dziecka, przygotowania do uczęszczania do przedszkola
przez dom rodzinny, liczby dzieci w grupie, liczby osób zatrudnionych do opieki
nad dziećmi czy wspierających nauczyciela przedszkola oraz od wyposażenia
placówki.
W
związku z bardzo indywidualnym i zróżnicowanym tempem rozwoju dzieci w tym
wieku bardzo się różnią między sobą. Są takie które zakończyły trening
czystości, samodzielnie jedzą posiłki, bardzo dobrze mówiące, które dobrze
funkcjonują i współpracują z nauczycielem i pomocą nauczyciela. Są jednak i
takie, które wyraźnie różnią się rozwojem fizycznym, umysłowym i emocjonalnym i
nie są dojrzałe do uczęszczania do przedszkola. Wtedy absorbują nauczyciela
kosztem czasu poświęconego dzieciom starszym oraz uniemożliwiają realizację
zadań przedszkolnych - realizowanie podstawy
programowej, innowacji, projektów i programów autorskich. Ponadto nauczyciele
nie są przygotowywani na studiach do pracy z dziećmi młodszymi niż 3-letnie.
Wysoki
poziom rozwoju umożliwia dziecku funkcjonowanie w grupie oraz stosowanie się do
ustalonych zasad. Każdy, kto miał do czynienia z kilkorgiem dzieci w podobnym
wieku, np. na placu zabaw czy rodzinnej wie, że dzieci rozwijają się w swoim
tempie i mimo, że mamy pewne schematy oraz progi, kiedy to dziecko powinno już
daną umiejętność posiąść, nie wszystkie dzieci rozwijają się w takim samym
tempie. Jeśli wiemy, że prędzej czy później zapiszemy dziecko do przedszkola,
możemy zacząć je już wcześniej odpowiednio przygotowywać i w codziennych
czynnościach kłaść nacisk na te umiejętności, które w początkowym okresie
adaptacji do przedszkola wiele ułatwią, a dzięki temu dziecko, czując się
pewniej, będzie mogło szybciej ten proces przejść. Co jednak istotne jak można
było przeczytać wyżej, każde dziecko ma własne tempo rozwoju i czasami żadne
działania zewnętrzne nie sprawią, że daną umiejętność da radę wyćwiczyć
wcześniej.
Dlaczego
właśnie najlepszym czasem dla dziecka jest zapisanie go do przedszkola w wieku około
3 lat. Dziecko w tym wieku zaczyna wyodrębniać strukturę "ja". Dzięki
temu w późniejszym okresie osiąga poczucie własnej tożsamości i umiejętność
kontrolowania własnego zachowania. Do trzeciego roku życia u dzieci dominuje
uwaga mimowolna, kiedy zaczynają zdobywać nowe umiejętności, pojawiać się
zaczyna uwaga dowolna. Skupienie u dziecka w tym wieku trwa około piętnastu
minut, jednak nie jest reguła, bo zależy to także od poziomu zainteresowania
dziecka. Mowa dziecka nabiera tempa, słownik wzbogaca się znacznie, pojawia się
rozumienie zasad i poprawności językowej, a także tworzenie bardziej
szczegółowych pytań. Wraz z rozwojem poznawczym rozwija się także obszar
emocjonalny. Maluch lepiej zaczyna rozumieć przyczyny różnych emocji oraz ich
skutki.
W
zakresie rozwoju ruchowego jego ruchy stają się bardziej skoordynowane,
korzysta ze sprzętów na placu zabaw, skacze obunóż, potrafi chwilę utrzymać się
w staniu na jednej nodze. Dziecko, nie wyręczane przez rodziców, wykazuje już
samodzielność w obsłudze sztućców - widelca i łyżki, sam je kanapki, pije z
kubeczka, umie się ubrać i rozebrać, choć bardziej precyzyjne czynności jak
zapinanie guzików dalej stanowi wyzwanie. Samodzielnie korzysta z toalety, lecz
zwykle prosi o pomoc w wytarciu. Jest to niezwykle skrócony opis rozwoju
dziecka w wieku trzech lat.
Skoro
wiadomo jakie umiejętności powinien posiadać przeciętny maluch rozpoczynający
przygodę z przedszkolem, dowiedzmy się które z nich są najbardziej istotne i
potrzebne, aby była ona prostsza, szczególnie na początku. Dojrzałość
przedszkolna to osiągnięcie przez dziecko odpowiedniego poziomu we wszystkich
obszarach rozwojowych - fizycznym, umysłowym i społeczno-emocjonalnym, tak aby
mogło pozostać pod opieką placówki i brać udział w zajęciach przez nią
organizowanych. Dojrzałość przedszkolna to przystosowanie dziecka do warunków i
wymagań nowego środowiska pozarodzinnego w taki sposób, aby mogło ono radzić
sobie z trudnościami, umiało znosić ograniczenia zmiany standardów zaspokajania
swoich potrzeb, mogło pełnić w nim określone role społeczne, a poprzez
pełnienie tych ról zaspokajało swoje potrzeby oraz osiągało poczucie
zadowolenia i wewnętrznej satysfakcji. Warto wiedzieć, że dojrzałość ta pojawia
się zazwyczaj między 3 a 4 rokiem życia.
Na
jakich umiejętnościach wobec tego skupić się, aby umożliwić dziecku lepszy
start? Na pewno samodzielność. Zalecane jest odpieluchowanie dziecka przed
rozpoczęciem edukacji przedszkolnej – wtedy łatwiej funkcjonować w grupie,
umiejętność posługiwania się łyżką i widelcem – dziecko zje samo posiłek i nie
będzie musiało czekać, aż pani nakarmi inne dziecko. Wyręczanie dziecka jest
prostsze i szybsze, ale oprócz korzyści pozornego zyskania na czasie nic więcej
nie zyskujemy. Wraz z dorastaniem dziecka będziemy oczekiwać, że samo ubierze
się do wyjścia czy podciągnie spodnie po skorzystaniu z toalety, ale jak ma to
zrobić jeśli do tej pory cały czas robiliśmy to za nie? Im częściej i wcześniej
pozwolimy dziecku na samodzielność tym szybciej nauczy się samoobsługi. Nie
znaczy to oczywiście, że mamy położyć pewnego dnia przed dzieckiem buty,
powiedzieć, ubieraj" i czekać w nieskończoność, zapewne w akompaniamencie
płaczu. Pokazujemy maluchowi co po kolei należy zrobić, tłumaczymy, pomagamy,
aż stopniowo zacznie wykonywać daną czynność sam. Pamiętajmy także, że
najlepiej uczy się poprzez zabawę, ubierajcie więc misie, lale, można się bawić
w pokazy mody, przymierzanie ubrań mamy czy taty, możliwości są nieskończone!
Warto tu wspomnieć o wspieraniu motoryki, która idzie w parze z samoobsługa.
Motoryka mała skupia się na ruchach rąk i palców, duża zaś na ruchach całego
ciała, czyli np. bieganie, skakanie, rzucanie piłki etc. Niech Twoje dziecko
często bawi się różnymi fakturami i konsystencjami, klockami dostosowanymi do
wieku, niech jeździ na rowerku, wspina się po sprzętach na placu i skacze po
kałużach. Dzięki temu żadne zajęcia w przedszkolu nie będą mu straszne.
Kolejnym
niezwykle istotnym punktem jest rozwój społeczno - emocjonalny. Jak wiemy grupy
przedszkolne są liczne, a dziecko, które dodatkowo jest jedynakiem, z cichego,
bezpiecznego otoczenia może być przerażone hałasem i płaczem w grupie. Jak je
na to przygotować? Dla 2-latka hałas może się skończyć przebodźcowaniem,
zniechęceniem i strachem. Dlatego najlepiej przyzwyczajać dziecko do zabaw z
innymi dziećmi, a następnie stopniowo zwiększać ,,poziom trudności".
Dziecko przygotowane na spotkanie z innymi dziećmi, będzie spokojniejsze i
mniej wystraszone, będzie posiadało także umiejętności dzielenia się zabawkami
i radzenia sobie w sytuacjach gdy ktoś robi coś nie po jego myśli. Oprócz
umiejętności odnalezienia się wśród rówieśników, równie ważne jest, aby
przyzwyczaić dziecko do nieobecności opiekuna, z którym przebywa na co dzień.
W
zakresie rozwoju umysłowego warto skupić się na rozwijaniu w dziecka
umiejętności słuchania i skupiania się. Czytaj dziecku książeczki, układajcie
puzzle, grajcie w planszówki - czynności takie uczą słuchania ze zrozumieniem,
oczekiwania na swoją kolej i umiejętności przegrywania - czyli podstawowych
codziennych przedszkolnych czynności.
Warto pamiętać, o tym, że każde dziecko rozwija się w swoim tempie i czasami miesiąc - dwa wystarczy, że zmieni się nie do poznania. Zadaniem rodziców jest je wspierać (nie wyręczać!) w osiąganiu kolejnych sprawności.
Przychodząc do przedszkola maluch powinien więc umieć:
1. mówić o swoich potrzebach w sposób zrozumiały nie tylko dla najbliższej rodziny, to, że rozumiesz, co znaczy lolo, nie oznacza, że nauczycielka będzie wiedziała, że twojemu dziecku akurat chce się pić,
2. skupić się na krótką chwilę, w przeciwnym razie nie będzie w stanie korzystać z przedszkolnych atrakcji stymulujących jego rozwój,
3. w miarę dobrze znosić nieobecność mamy, problemem nie powinno być dla niego pozostawanie pod opieką osoby innej niż mama, np. babci,
4. wykonać proste czynności samoobsługowe, takie jak:
• komunikowanie potrzeb fizjologicznych,
• ściąganie i podciąganie majteczek,
• korzystanie z papieru toaletowego,
• mycie rąk mydłem i wycieranie w ręcznik,
• jedzenie (posługiwania się łyżką i widelcem) oraz gryzienie,
• ubieranie i rozbieranie się (przynajmniej podejmować takie próby).
Nie oznacza to, że dziecko ma obowiązek wykonywać wszystkie wyżej wymienione czynności perfekcyjnie. Ważne by próbowało i nie czuło lęku podejmując kolejne próby.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz